ریزش مو یکی از مشکلات شایع است که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند. این مسئله می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند وراثت، تغییرات هورمونی، استرس، تغذیه نامناسب و حتی بیماری‌ها باشد.
درک دلایل اصلی ریزش مو و آگاهی از روش‌های درمانی مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا این مشکل را به بهترین شکل مدیریت کنید و از سلامت و زیبایی موهای خود مراقبت کنید. در این مقاله به بررسی جامع علل ریزش مو و راهکارهای پیشگیری و درمان آن پرداخته‌ایم.
علت اصلی ریزش مو
ریزش موی ارثی شایع‌ترین علت ریزش مو در سراسر جهان است.
درمان ریزش موی ارثی می‌تواند به توقف، کاهش ریزش و یا حتی رشد مجدد مو کمک کند. هرچه درمان زودتر شروع شود، بهتر عمل می‌کند.
تغییر سطح هورمون‌ها و همچنین استرس ناشی از دوران بارداری و شیردهی، یکی از علل ریزش مو در خانم‌ها است. این ریزش مو طبیعی است و جای نگرانی نیست.
کاهش وزن ناگهانی و یا عدم مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی به طور روزانه، مشکلات متعددی از جمله ریزش مو را در پی خواهد داشت.
مسموم شدن تدریجی می‌تواند منجر به ریزش مو شود. سمومی که می‌توانند باعث ریزش مو شوند عبارتند از آرسنیک، تالیم، جیوه و لیتیوم. این ترکیبات در هوای آلوده و غذای آلوده وجود دارند.
بسیاری از علل ریزش مو را می‌توان با موفقیت درمان کرد، کلید درمان موثر این است که بفهمیم چه چیزی باعث ریزش مو شده است. بدون تشخیص دقیق علت ریزش مو، درمان آن ناممکن و اغلب بی‌اثر است.
علت ریزش مو شدید چیست؟
ریزش مو شدید تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند استرس، هورمون‌ها، وراثت، تغذیه نامناسب و… قرار دارد. گاهی علت ریزش مو شدید مشکلاتی مانند شیمی‌درمانی، مشکلات تیروئید و کم‌خونی است. در این موارد با برطرف کردن علت، ریزش مو متوقف خواهد شد. در ادامه به توضیح دلایل ریزش مو می‌پردازیم.
1. ریزش موی ارثی
ریزش موی ارثی شایع‌ترین علت ریزش مو در سراسر جهان است.
آلوپسی آندروژنیک (Androgenic alopecia) یا طاسی ژنتیکی نوعی ریزش موی ارثی است که در مردان و زنان با الگوهای متفاوتی اتفاق می‌افتد.
آلوپسی آندروژنیک به دلیل پاسخ بیش از حد به هورمون آندروژن پیش می‌آید. پنجاه درصد از زنان و مردان به ریزش موی ارثی مبتلا هستند، که شیوع این نوع ریزش مو در مردان بیشتر است.
اگر مبتلا به این نوع ریزش مو هستید به این معنی است که شما از پدر، مادر و یا هر دوی آنها ژن‌هایی را به ارث برده‌اید که باعث می‌شوند فولیکول‌های موی شما در گذر زمان کوچک شوند.
کوچک شدن فولیکول‌های مو در نهایت منجر به توقف رشد مو می‌شود. کوچک شدن فولیکول‌ها ممکن است از دوران نوجوانی شروع شود، اما معمولاً در اواخر زندگی بیشتر است.
این نوع ریزش مو در مردان با عقب رفتن خط رویش موها، کم‌پشت شدن و محو شدن تدریجی موها از قسمت فرق سر و قسمت جلوی سر مشخص می‌شود که به آن الگوی مردانه می‌گویند.
ریزش موی ارثی در خانم‌ها به شکل کم‌پشتی قابل توجه در فرق سر بروز پیدا می‌کند و به آن الگوی زنانه می‌گویند.
آیا ریزش موی ارثی قابل درمان است؟
درمان می‌تواند به توقف، کاهش ریزش و یا حتی رشد مجدد مو کمک کند. هرچه درمان زودتر شروع شود، بهتر عمل می‌کند. بدون درمان، طاسی اتفاق خواهد افتاد.
برای آشنایی بیشتر با علت و درمان ریزش موی ارثی به مقاله (ریزش موی آندروژنیک در زنان و مردان و درمان‌های رایج) خانم دکتر بیگی مراجعه کنید.
2. ریزش مو ناشی از افزایش سن
از دیگر علل ریزش مو می‌توان به افزایش سن اشاره کرد. با افزایش سن، فولیکول‌های مو دیگر قادر نیستند با سرعت قبل موهای از دست رفته را جایگزین کنند و در نتیجه رشد موها کند می‌شود. در این حالت تعداد موهایی که می‌ریزند از تعداد موهایی که مجدداً رشد می‌کنند بیشتر شده و ریزش مو اتفاق می‌افتد.
این نوع ریزش مو با نام علمی آلوپسی اینولوشنال (Involutional alopecia) نیز شناخته می‌شود.
آیا ریزش موی ناشی از افزایش سن قابل درمان است؟
با مراجعه زودهنگام به متخصص و تشخیص علت ریزش مو می‌توان این نوع ریزش مو را درمان کرد؛ همچنین متخصصان با تجویز مکمل‌های غذایی مانند قرص فولیکوژن و تونیک‌ها به افراد کمک می‌کنند تا شاهد رشد دوباره‌ی موهای خود باشند.
3. ریزش مو بارداری و شیردهی
تغییر سطح هورمون‌ها و همچنین استرس ناشی از دوران بارداری و شیردهی، یکی از علل ریزش مو در زنان است. این ریزش مو طبیعی است و جای نگرانی نیست. برای تشخیص دقیق علت ریزش مو حتماً به یک متخصص مراجعه کنید.
آیا ریزش موی ناشی از بارداری و شیردهی قابل درمان است؟
بله، دقت بفرمایید که ریزش موی بارداری دائمی نیست، اما ممکن است این مدل ریزش مو تا بازگشت سطح هورمون‌ها یا ویتامین‌ها به حالت طبیعی خود، ادامه پیدا کند. موهای شما در عرض شش تا دوازده ماه به حالت عادی برمی‌گردد.
4. ریزش مو هورمونی
یکی از عوامل موثر در ریزش مو، عدم تعادل هورمون‌ها است. هورمون‌های جنسی از هورمون‌های تأثیرگذار بر پوست و مو هستند و عدم تعادل در هورمون‌های استروژن و پروژسترون باعث ریزش مو و یا حتی پرمویی بدن در خانم‌ها می‌شود.
یکی از علل شایع این عدم تعادل هورمونی در خانم‌ها، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است. ایجاد کیست تخمدان (PCOS) می‌تواند ریزش موی سر را شدت ببخشد و همچنین باعث افزایش موهای زائد بدن شود.
پرکاری یا کم‌کاری تیروئید از دیگر عواملی است که منجر به اختلال هورمونی می‌شود. اختلال در تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده‌ی تیروئید شما یا به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند. در نتیجه این اختلالات، فرد دچار ریزش مو می‌شود.
آیا ریزش موی هورمونی قابل درمان است؟
در صورتی که ریزش مو صرفاً ناشی از اختلال هورمونی باشد و عامل ریزش موی ارثی در آن دخیل نباشد؛ می‌توان آن را درمان کرد. با مراجعه به پزشک و درمان مشکل هورمونی، امکان رشد مجدد مو وجود دارد.
5. ریزش موی سکه‌ای
ریزش موی سکه‌ای یا آلوپسی آره‌آتا (Alopecia areata) نوعی بیماری است و زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند.
در این بیماری ممکن است ریزش مو در هر جایی از بدن از جمله پوست سر، داخل بینی و گوش مشاهده شود و حتی امکان ریزش موی ابرو یا مژه نیز وجود دارد.
آیا ریزش موی سکه‌ای خطرناک است؟
خیر، ریزش موی سکه‌ای اختلالی است که در اثر استرس یا بیماری اتفاق می‌افتد و خطر جانی ندارد.
آیا ریزش موی سکه‌ای قابل درمان است؟
بله، با مراجعه به پزشک و پیشگیری از ریزش مو، امکان رشد مجدد مو وجود دارد. مو در اکثر افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا خود به خود رشد می‌کند.
6. ریزش مو در رژیم لاغری
اگر قصد رژیم گرفتن دارید و یا همین الآن در حال گذراندن یک دوره رژیم غذایی هستید، بهتر است تحت نظر یک متخصص تغذیه این کار را انجام دهید.
کاهش وزن ناگهانی و یا عدم مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی به طور روزانه، مشکلات متعددی از جمله ریزش مو را در پی خواهد داشت.
کمبود بیوتین، پروتئین، آهن یا روی، باعث ریزش مو می‌شود. اگر یک یا چند مورد از این‌ها را به اندازه کافی دریافت نکنید، ممکن است ریزش موی قابل توجهی داشته باشید.
آیا ریزش مو بعد از رژیم لاغری برگشت‌پذیر است؟
بله، با استفاده از مکمل‌های غذایی مانند پیلفود کمپلکس مو و ناخن و قرص درموبلا، گذراندن دوره رژیم تحت نظر متخصص تغذیه، رشد مجدد مو امکان‌پذیر است.
7. ریزش مو در شیمی‌درمانی
افرادی که شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی سر یا گردن انجام می‌دهند، ممکن است طی چند هفته پس از شروع درمان، تمام (یا بیشتر) موهای خود را از دست بدهند. این ریزش مو را می‌توان در موی سر، ابروها، مژه‌ها و قسمت‌های مختلف بدن مشاهده کرد.
آیا ریزش مو نشانه سرطان است؟
خیر، این باور اشتباه است که ریزش مو با سرطان در ارتباط است. ریزش مو معمولاً بعد از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی اتفاق می‌افتد. بنابراین ریزش مو عوارض جانبی درمان سرطان است نه خود سرطان.
آیا رشد مجدد مو بعد از شیمی‌درمانی امکان‌پذیر است؟
موها معمولاً در عرض چند ماه پس از پایان شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی شروع به رشد می‌کنند. متخصصان پوست می‌توانند راهکارهایی را برای کمک به رشد سریع‌تر مو ارائه دهند.
آیا ریزش موی ناشی از درمان سرطان قابل پیشگیری است؟
استفاده از کلاه خنک‌کننده قبل، حین و بعد از هر جلسه شیمی‌درمانی ممکن است به جلوگیری از ریزش مو کمک کند.
8. ریزش مو بعد از کراتینه و رنگ مو
زیبایی مو برای خیلی از افراد بسیار مهم است. اگر از آن دسته از افرادی هستید که به دنبال ایجاد تغییر در موهایتان، کارهایی از قبیل رنگ کردن یا صاف کردن انجام می‌دهید، بهتر است بدانید که این موارد ممکن است به فولیکول موها آسیب بزند.
با گذشت زمان، این آسیب می‌تواند منجر به ریزش مو شود. اگر دقت کافی در انتخاب مواد شیمیایی مورد استفاده برای رنگ و کراتینه کردن مو نداشته باشید، ساقه موهای شما در اثر تماس با این مواد شیمیایی دچار آسیب شده و یا طول عمرشان کاهش می‌یابد.
این امر اگر چه موجب کاهش حجم موهای شما می‌شود، ولی دائمی نیست. مواد شیمیایی مورد استفاده می‌توانند روی فولیکول‌های مو نیز تأثیر بگذارند و به آنها آسیب بزنند. با توجه به محدودیت ذخیره فولیکولی، این نوع آسیب می‌تواند برگشت‌ناپذیر و دائمی باشد.
آیا ریزش موی ناشی از کراتینه و رنگ مو قابل درمان است؟
آسیب به ساقه مو قابل جبران است. اگر به ساقه موهای خود آسیب زده‌اید فقط کافی است با مراقبت موی مناسب، دوباره آنها را احیا کنید. هنگامی که فولیکول مو آسیب می‌بیند، دیگر قادر به رشد دادن مو نخواهد بود. اگر فولیکول‌های زیادی آسیب ببینند، لکه‌های طاسی دائمی بوجود می‌آیند.
9. ریزش موی ناشی از استرس
برخی افراد پس از بهبودی از یک بیماری یا انجام عمل جراحی، تعداد زیادی مو بر روی برس یا بالش خود مشاهده می‌کنند. ریزش مو همچنین می‌تواند پس از یک دوره استرس زا در زندگی، مانند طلاق، مرگ یکی از عزیزان یا مسائلی از این قبیل رخ دهد.
آیا ریزش موی ناشی از استرس قابل درمان است؟
معمولاً با از بین رفتن عامل استرس، در صورتی که فولیکول‌های مو از بین نرفته باشند، طی 6–9 ماه وضعیت رشد مو به حالت طبیعی خود باز می‌گردد.
10. ریزش مو ناشی از سفت بستن مو
کشیده شدن مداوم مو ممکن است در نهایت منجر به ریزش مو شود. اگر از مدل موهایی استفاده می‌کنید که باعث کشیده شدن موهایتان می‌شود، بهتر است برای حفظ موهایتان تغییراتی در استایل موی خود ایجاد کنید.
لازم به ذکر است که کشیدن مداوم مو، می‌تواند منجر به ریزش موی دائمی شود. نام پزشکی این بیماری آلوپسی کششی است.
آیا ریزش موی ناشی از سفت بستن قابل درمان است؟
اگر کشش مو زیاد باشد باعث آسیب به فولیکول مو می‌شود اما با ایجاد تغییر در مدل موی خود می‌توانید از ریزش مو جلوگیری کنید.
11. ریزش مو در اثر قارچ
عفونت قارچی پوست سر می‌تواند منجر به پوسته پوسته شدن و گاهی اوقات ملتهب شدن برخی قسمت‌های پوست سر شود. برخی افراد مبتلا به عفونت قارچی دچار لکه‌های طاسی می‌شوند.
آیا ریزش موی ناشی از عفونت قارچی قابل درمان است؟
بله، درمان می‌تواند عفونت را از بین ببرد. پس از رفع عفونت، موها مجدداً رشد می‌کنند.
12. ریزش مو و پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که علائم آن در هر جایی از بدن قابل مشاهده است. اما اگر این علائم در پوست سر رخ دهند، پوسته دادن شدید پوست سر، ممکن است منجر به ریزش مو شود. داروهای مورد استفاده برای درمان این بیماری نیز یکی از عواملی هستند که می‌توانند منجر به ریزش مو شوند.
آیا ریزش موی ناشی از پسوریازیس قابل درمان است؟
پس از از بین رفتن پسوریازیس پوست سر، موها دوباره رشد می‌کنند، اما رشد مجدد موها زمان می‌برد. با پیروی از دستورات متخصص پوست، ممکن است بتوانید از ریزش مو جلوگیری کنید.
13. ریزش مو ناشی از عوارض جانبی دارو
یکی از عوارض جانبی احتمالی برخی داروها ریزش مو است. اگر فکر می‌کنید دارویی باعث ریزش موی شما می‌شود، از دکتری که آن را تجویز کرده است بپرسید که آیا ریزش مو یک عارضه جانبی احتمالی است یا خیر.
ضروری است که قبل از صحبت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید. قطع ناگهانی برخی از داروها می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند.
14. ریزش مو ناشی از کشیدن موها
برخی از افراد اغلب برای کاهش استرس، موهای خود را می‌کشند. آنها ممکن است متوجه کشیدن موهای خود نباشند. به این مورد در اصطلاح پزشکی تریکوتیلومانیا (trichotillomania) می‌گویند.